Selenyum, vücut için gerekli olan temel iz minerallerden biridir. Güçlü antioksidan etkisiyle bilinen selenyum, bağışıklık sisteminden tiroit fonksiyonlarına kadar birçok hayati süreçte rol oynar. İnsan vücudu selenyumu sentezleyemediği için dışarıdan besin yoluyla alınması gerekir.
Selenyum Nedir?
Selenyum (Se), toprakta doğal olarak bulunan ve çok küçük miktarlarda bile insan sağlığı için kritik öneme sahip olan bir mineraldir. Vücutta enzim sistemlerinin bir parçası olarak çalışır ve serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önlemeye yardımcı olur.
Temel Özellikleri
Güçlü antioksidandır
Bağışıklık sistemini destekler
Tiroit hormonlarının üretiminde görev alır
Hücre hasarını azaltır
DNA sentezinde yer alır
Ne İşe Yarar?
Bağışıklık fonksiyonlarını güçlendirir
Antioksidan enzimlerin (örneğin glutatyon peroksidaz) üretimine yardımcı olur
Tiroid bezinin düzgün çalışmasını sağlar
İnflamasyonu azaltmaya katkı sağlar
Yaşlanma etkilerini yavaşlatabilir
Selenyum Eksikliği Belirtileri
Selenyum eksikliği nadir görülse de bazı bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle toprak selenyum düzeyi düşük bölgelerde yaşayanlarda daha sık rastlanır.
Yaygın Belirtiler
Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Kas güçsüzlüğü ve halsizlik
Tiroid fonksiyon bozuklukları
Saç dökülmesi
Üreme sorunları
Hangi Besinlerde Bulunur?
Selenyum birçok doğal besinde bulunur. Hayvansal kaynaklı gıdalar en zengin kaynaklardır.
Zengin Selenyum Kaynakları
Brezilya cevizi
Tavuk, hindi ve kırmızı et
Balık (ton balığı, sardalya, somon)
Yumurta
Ay çekirdeği
Tam tahıllar ve baklagiller
Günlük Selenyum İhtiyacı
Yaşa, cinsiyete ve özel durumlara göre değişmekle birlikte, genel olarak önerilen günlük alım miktarı şu şekildedir:
Yetişkin erkek ve kadınlar: 55 mcg
Hamileler: 60 mcg
Emziren kadınlar: 70 mcg
Selenyum Fazlalığı
Selenyumun fazlası toksik olabilir. Aşırı selenyum alımı (örneğin yüksek dozlu takviyeler yoluyla) şu sorunlara yol açabilir:
Mide bulantısı
Tırnaklarda kırılma, saç dökülmesi
Ağızda metalik tat
Sinir sistemi bozuklukları (nadir durumlarda)
Bu nedenle selenyum takviyeleri mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Selenyum Takviyeleri
Besinlerden yeterli selenyum alınamayan durumlarda, selenyum içeren multivitaminler veya tekli takviyeler kullanılabilir. En yaygın formları:
Selenometiyonin (organik form)
Sodyum selenit (inorganik form)
Organik formlar genellikle daha iyi emilir ve tercih edilir.
Tükendi
